W czasie zamknięcia bibliotek, szkół i instytucji kultury ich działalność przeniosła się do internetu. Chcąc pozostać w kontakcie ze swoimi odbiorcami wiele osób zaczęło nagrywać czytane fragmenty książek, a nagrania te umieszczać np. na You Tube, gdzie są dostępne dla wszystkich.
Ustawa o prawie autorskim chroni dzieło twórcy do 70 lat po jego śmierci – jak interpretować te przepisy w kontekście publikowanych filmików? Można nagrywać i publikować te utwory? Nie można?
Po lekturze Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych sprawa wydaje się oczywista – można pod pewnymi warunkami.
Moja interpretacja zapisów tej ustawy nie byłaby dla nikogo wiążąca, dlatego o opinię poprosiłam Bibliotekę Narodową – odpowiedź nadeszła z Pracowni Praw Autorskich tejże. Wyraźnie podkreślono w niej jednak, że prezentowane stanowisko ma charakter ogólny i nie może być traktowane jako porada prawna. Otrzymane wyjaśnienia potwierdziły jednak moje rozumienie Ustawy o prawie autorskim w zakresie omawianego tematu.
Otóż czytanie książki na głos w rozumieniu przepisów tej Ustawy można uznać za wykonanie artystyczne, natomiast utrwalenie i publiczne udostępnienie takiego utworu stanowi jego rozpowszechnienie, a więc korzystanie z niego w rozumieniu Ustawy.
Możemy czytać i zamieszczać filmy z takimi nagraniami tylko wtedy, kiedy autorskie prawa majątkowe do wykonywanego utworu wygasły (rozdział 4 Ustawy – Czas trwania autorskich praw majątkowych).
Jeżeli czytany na głos utwór pozostaje przedmiotem niewygasłych autorskich praw majątkowych (nie upłynęło 70 lat od śmierci twórcy, współtwórcy lub od śmierci tłumacza książki z języka obcego) wymagane jest uzyskanie zgody podmiotu, któremu te autorskie prawa majątkowe służą.
Potwierdzeniem powyższego może być dyskusja, którą znalazłam na forum prawnym:
https://forumprawne.org/prawo-autorskie/668238-czytanie-ksiazek-publicznie-na-kanale-youtube.html
Podsumowując:
Możemy udostępniać w sieci filmiki, w których czytamy książki, ale tylko wtedy, jeżeli książki te są na wolnych licencjach lub w domenie publicznej (np. teksty ze strony Wolne Lektury), to znaczy minęło 70 lat od śmierci twórcy (autora, współautora, tłumacza). Jeżeli powyższe warunki nie zostały spełnione – tylko za zgodą autora lub spadkobiercy praw autorskich (w niektórych wypadkach wydawnictwa – wg art. 99 Ustawy).
Jak mówią: ignorantia legis non excusat (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem) warto więc przytoczyć jeszcze art. 116. 1 Ustawy:
Kto bez uprawnienia rozpowszechnia cudzy utwór (…) w postaci opracowania, artystycznego wykonania, (…) podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
[…] Prawa autorskie – Czy można czytać w sieci? […]
A co z fragmentami? np. 1 rozdziałem>
Fragmenty też objęte są ochroną…
A jak to jest z pokazywaniem książek dla dzieci , nie czytanie tylko po prostu pokazanie ja YouTube wszystkich stron książki a jeśli jest z dźwiękami to też włączanie tych dźwięków. ?
A co z tekstem legendy z tzw. podania ustnego? Czy wtedy należy prosić o zgodę wydawcę książki lub właściciela portalu internetowego, na którym zamieszczono tekst legendy?
Jeżeli cytuje Pani słowo w słowo – wtedy raczej tak…
Poważnie? Nawet przeczytanie i pokazanie z jakiej to książki jest objęte prawem? Przecież każdy kupuje książki i w domu czyta – po to one są. A udostępnienie na YouTube to wręcz darmowa reklama dla autora. Trochę tego nie rozumiem
a jak to wygląda z opowiadaniem książek? nie czytamy, tylko mówimy jaką książkę i jakiego autora opowiemy i potem własnymi słowami bez cytatów. Czy to będzie naruszenie praw?
Oczywiście, że nie, opowiadanie nie będzie naruszeniem praw.
Czy to dotyczy tylko prawa polskiego czy to są wytyczne międzynarodowe albo ogólnoeuropejskie?
To wytyczne polskiego prawa autorskiego. Zbiór międzynarodowych przepisów prawa autorskiego znajduje się tutaj: http://www.prawoautorskie.gov.pl/pages/strona-glowna/obowiazujace-prawo/prawo-autorskie/prawo-miedzynarodowe.php
A jeślizrobimy kurs online na podstawie książki, ale używamt własnych słów, to jest to naruszenie praw autorskich?
Mówimy tylko o czytaniu tekstu oryginalnego, nie przeróbkach i opracowaniach.
Witam, a jeżeli nie mam ustawionych reklam u siebie na kanale, dopisuję autora i zaznaczam, że nie jestem twórcą tego tekstu? Przecież sieć jest pełna takich rzeczy i nikt kompletnie tego nie ściga.
Czytanie całych rozdziałów/utworów pisarzy, których dzieła nie przeszły do domeny publicznej jest niezgodne z prawem. Dozwolone są cytaty na potrzeby prac naukowych, w szkole. Nie ma znaczenia, czy na kanale są ustawione reklamy czy nie. A dopisanie autora jest obowiązkiem każdego, kto publikuje tekst/obraz/dzieło/utwór muzyczny, który nie jest jego własnością.
Jestem rodzicem trójki dzieci , które bardzo lubią bajkowiska, słuchowiska … Jednak po pewnym czasie okazało się , że nie jest ich na tyle dużo 🙂
Sam mając sporo wolnego czasu pomyślałem o nagrywaniu bajkowisk ( czytanie książek , opowiadań dla dzieci , które są dostępne w sklepach , bibliotekach itp )
Autorzy takich produktów nadal żyją i zdrowia im życzę , ale to znaczy że nie mogę nagrywać w domu takich opowiadań i publikować ich na kanale YouTube służąc pomocą inn dzieciom i ich rodzicom ?
Niestety nie… To łamanie praw autorskich.
A czy książki L.M. Montgomery można czytać? Autorka już dawno nie żyje i widziałam na YT sporo jej książek, ale nie wszystkie…
W przypadku książek tłumaczonych trzeba wziąć też pod uwagę, kiedy zmarł tłumacz…
Witam, czy można czytać Biblię na YT i nagrywać? Mam mamę w podeszłym wieku i szukaliśmy dla niej całej biblii do słuchania niestety bez powodzenia. Postanowiłam, że w wolnym czasie mogę czytać i nagrywać aby mogła słuchać. Pomyślałam również o innych osobach które by chciały wysłuchać dlatego był pomysł aby zamieścić to na YouTube.
W przypadku Biblii liczą się prawa autorskie tłumaczy – liczone tak samo jak autora (do 70 lat po śmierci).
A jak sprawdzić, czy dana pozycja jest objęta prawami autorskimi?
„Autorskie prawa majątkowe są ograniczone w czasie, i trwają:
– przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci;
– jeżeli twórca nie jest znany – 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu.”
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Prawo_autorskie